Op het einde van dit artikel geven wij de verschiliende adreszijden die we in beide uitgaven vonden.. (zal in volgend blad verschijnen).

Met de reeds beschikbare gegevens hebben wij getracht een voorlopig sdhema op te maken. van deze uitgaven als we aannemen dat deze 420 kaarten telt. We laten de hoge nummers van de reeks met kunstkaarten ter zijde; deze begon mogelijks maar met het nummer 600. Het spreekt van zelf dat dit schema geen vaststaand feit is over de ganse lijn:

Beide reeksen beginnen met het nummer 100; hiervoor vonden we nog geen verklaring. Veel drukkers uit het begin van deze eeuw gaven niet alleen prentkaarten uit maar ook andere prenten, profan en religieuze. Zo vonden we van de uitgever Bertels en van A. De Frenne bidprentjes. Het is dus wel mogelijk dat de lagere nummers voor reklamekaarten, folders of fotokaarten en zo meer bestemd waren. We stellen vast dat beide reeksen de scheidingslijn niet overleefd hebben. Wel vonden we een P.R. kaart met een poststempel van 1906 maar wij hebben hier zeker te maken met een kaart die uit besparing toch gebruikt werd door de bezitter die deze reeds enkele jaren als souvenirkaart bezat.

DE P.R.PEEKS In deze uitgave kennen we zichten in verschillende formaten. Ze zijn in een blauwe of in een bruine druk on blauwe dragers en hebben op het zicht een rode opdruk; een andere uitgave is een blauwe druk gebruikt op een witte drager; ze gelijken zeer goed op tekeningen. De vroegste stempel is van mei 1898 en de opdruk op de edreszijde is in een zwarte druk. In deze reeks vindt men een aantal militairen en de opdruk: Belgique... en geen verdere plaatsvermelding. Dergelijke kaarten konden dus overal verkocht worden waar soldaten gelegerd waren. Van GENT is er nog geen P/R.- of Rosenbaumkaart gekend, nochtans op de P.R. kaart nr. 344 "Belgique- Régiment du Train", vond ik een stemple die bewees dat deze kaart uit GENT verzonden was en afgestem veld in het Zuidstation op 8 februari 1899. Ten were een soldaat deze in oe trein geschreven had en hij het overstappen in de Zuidstatie, die een eindstation was, gepost had.

DE ROSENBAUMREEKS Deze kaarten zijn als dagzicht een andere uitgave van de P.R. reeks. De zelfde zichten, op enkele uitzonderingen na, vindt men met de zelfde nummers. De uitzonderingen geven wel, met een ander zicht, de zelfde plaats weer. Een verband tmssen beide uitgaven vindt men op de P.R. kaart 135, waarvan de Rosenbaumkaart een van de uitzonderingen is. Op de P.R.kaart staat duidelijk als nummer P.R.P1.1 35; hier wordt dus de Pl. gebruikt die de Rosenbaumka.arten kenmerkt. De oudste poststempel mij bekend is van mei 1899. De zichten vindt men in drie kleuren; men heeft blauwe zichten, bruine zichten en grijze zichten, gedrukt op dragersin een licht groene, een licht gele, een licht blauwe of in een witte kleur. Het zijn evenals de P.R. kaarten fotogravures en de blauwe voorstelling is soms in verschillende tinten gedrukt. De opdruk op de zichtzijde is in zwarte of in blauwe letters en op de adreszijde ziet men een zwarte druk en op de kunstkaarten is deze in een groene kleur. Deze laatste soort heeft echter geen stippellijnen met voorgedrukte M.

Op twee kaarten vonden wij geen vermelding vn+n de uitgever; op nr. 391 en op nr. 393, beicle zijn identiek Pan de Rosenbaumuitgave en tonen de Pl. voor het nummer.

Wij heten onze nieuwe medewerker de heer F. VAN BOST uit Gent welkom en danken hem voor deze interessante bijdrage. Onze nieuwe collega heeft ons eveneens een lijst van 80 P.R. kaarten, alsook een (vergedreven studie van de adreskanten van deze kaarten laten geworden. Dit alles zal ons zeker van nut zijn om voor de leden, zoals beloofd voor het einde van dit jaar een definitieve lijst te kunnen opstellen. Alle bijkomende inlichtingen en onmerkingen van Uwentwege hieromtrent zijn steeds welkom.

* Nous saluons l'arrivée d'un nouveau collaborateur, Mr. F. VAN BOST de Gand et le remercions pour son article intéressant au sujet des cartes P.R. Par manque de place, il ne nous est pas possible de vous présenter ici la traduction; celle-ci paraîtra dans le prochain bulletin. Notre nouveau collègue nous a également fait parvenir la liste de 80 cartes P.R., ainsi qu'une étude (assez poussée du verso de ces cartes. Tout ce matériel nous sera certainement utile pour préparer, comme promis pour la fin de cette année, la liste définitive des cartes P.R. Entretemps, nous serons toujours heureux de recevoir de votre part tout renseignement complémentaire.